Może to wynikać z kilku krytycznych sytuacji:
- niezrozumiałe lub nieosiągalne cele
- nadmierna, niezdrowa rywalizacja, konflikty w zespole
- nieutożsamianie się poszczególnych osób z celem zespołu
- zła komunikacja wewnątrz grupy
- nieodpowiedni dobór osób
W każdym zespole panują określone relacje funkcjonalne. To bardzo ważny element charakteryzujący możliwości i poziom współpracy, pomocy, wzajemnego doradzania i wspierania się członków organizacji. Każdy uczestnik grupy wpływa mniej lub bardziej, w zależności od swojej siły oddziaływania i pozycji - na inne osoby. Te relacje powinny być rozważane w układzie poziomego podziału zadań, związanych z realizacją wyznaczonego celu. Jeśli są prawidłowe pomogą zapewnić sukces. W innym przypadku przyczynią się do porażki. Można je podzielić na 3 najważniejsze obszary:
1. Zaangażowanie pracowników:
- afektywne - każdy pracownik jest silnie związany emocjonalnie z firmą, utożsamia się z jej celami, jest w pełni zaangażowany we wszystkie działania
- normatywne - rozsądek podpowiada, że praca w tym konkretnym zespole jest najlepszym rozwiązaniem, dzięki niej pracownik zaspokaja swoje podstawowe potrzeby, jednak nie ma możliwości rozwoju
- trwania - pracownik nie ma innej oferty, jest zmuszony do pracy w tym zespole, nie ma odwagi by odejść, nie jest z tego zadowolony, ale musi się z tym pogodzić
2. Poziom morale pracowników:
- wiara w sukces
- zdolność, chęć, gotowość do podjęcia wysiłku
- pozytywne współzawodnictwo
- odporność na destrukcyjne zachowania i działania innych członków zespołu lub otoczenia
- zaufanie do przełożonych
3. Poczucie własnej wartości pracownika :
- świadomość swoich kompetencji, możliwości
- prawość, uczciwość, szczerość
- celowość, umiejętność wyboru i oceny priorytetów
- asertywność
- samoakceptacja
Jakich osób unikać, kogo promować? Może w tym pomóc analiza współpracowników w dwóch ujęciach:
1. Podwładni patologiczni:
- pracownicy z niską motywacją
- osoby, u których postawienie jakiegokolwiek celu wywołuje lęk
- ludzie wrogo nastawieni, agresywni
- mający zbyt dużą zależność od innych osób w grupie lub na zewnątrz niej
- nieprzystosowani społecznie
2. Klasyfikacja G. Odiorno:
- "gwiazdy" - podejmujący trudne problemy, innowacyjni, mają silna potrzebę uznania, szacunku, realizacji ich własnych, w ich ocenie najlepszych pomysłów
- "konie pociągowe" - biorą na siebie główne działania zespołu, silnie ukierunkowani na zaspokojenie potrzeby stabilizacji, bezpieczeństwa i spokoju
- "przeciętniaki" - zawsze działają poniżej swoich możliwości, niepilnowani - obniżają swoje cele
- "pniaki" - mało przydatni w grupie, zawsze sfrustrowani, nie mają żadnych aspiracji, niski poziom morale, chętnie zniechęcają innych
- "sportowcy" - uwielbiają zrywy, szybkie akcje, intensywnie realizują cele ale tylko na krótkich dystansach
- "uczniaki"- nowe osoby, wymagające szkoleń, pomocy
Przyjmuje się, że prawidłowy dla zespołu udział poszczególnych pracowników powinien kształtować się na poziomach:
- 5% gwiazdy
- 45% konie
- 25% przeciętniaki
- 5% pniaki
- 10% sportowcy
- 10% uczniaki
Co jeszcze uwzględnić podczas analizy swojego zespołu? Każda organizacja musi się stale rozwijać.
Peter M. Senge definiuje organizację uczącą się, jako tą, która stale rozszerza możliwości kreowania własnej przyszłości. Podaje cechy takiej organizacji:
- uczenie się na własnych błędach
- otwarcie na krytykę, przyjmowanie ocen, informacji zwrotnych
- stałe doskonalenie swoich umiejętności, szkolenia
- rozwój personelu stymulowany przez kierownictwo
- delegowanie uprawnień, decentralizacja
- podejmowanie ryzyka, eksperymentowanie
- otwartość na ryzyko, szukanie owych rozwiązań
- krytyczne przeglądy stosowanych procedur
- poszukiwanie sposobów zwiększenia efektywności
- podejmowanie decyzji na podstawie faktów
Czy Ty i Twoi współpracownicy jesteście gotowi by taką organizację zbudować?
Warunkiem jej powstania jest posiadanie 5 kompetencji:
1. Myślenie systemowe. Szersza perspektywa.
2. Mistrzostwo osobiste - doskonalenie kwalifikacji, tworzenie nowych projektów.
3. Wspólna wizja przyszłości - określanie celu, systemów wartości i poczucia misji podzielanych przez wszystkich członków zespołu.
4. Modele myślowe - ukryte założenia i uogólnienia wpływające na sposób interpretowania efektów działań.
5. Zespołowe uczenie się, które dzięki efektowi synergii pozwala grupie przekraczać możliwości poszczególnych osób.
Stworzyć, a później utrzymać zespół na miarę realizacji ambitnych celów, jest bardzo trudno. Jednak satysfakcja i prawdziwa przyjemność osiągania sukcesów razem z ludźmi, którym zależy na tym samym - jest najlepszą nagrodą.